آینده پژوهی

یک طبقه بندي محتمل، سناریوها را براساس عوامل کلاسیک PEST(سیاست، اقتصاد، جامعه و فناوری)  تقسیم بندي می کند. شرکت هاي تجاري به طور اساسی به تحلیل روابط میان عوامل اقتصادي و عوامل فناورانه علاقمند هستند، جایی که عوامل سیاسی و اقتصادي کم و بیش در زمینه و حاشیه می مانند. به هرحال، انواع مختلف سناریو و شیوه هاي طبقه بندي آن ها وجود دارد. طبقه بندي هاي مختلف سناریوها در فرایند تحقیق ابداً مورد تحقیق قرار نمی گیرند . جنبه هاي خلاقانه و ارتباطی…ادامه مطلب

مقدمه سناریوها، آینده هاي احتمالی مختلف را براي راهبردنویسان ترسیم می کنند ولی به پیش بینی آینده نمی پردازند. هدف سناریوها در سطحی وراي حالت موجود قرار دارد، زیرا سناریو به خودي خود در مورد هدف خود صحبت نمی کند. سناریوها، به عنوان یک تکنیک و فن اصلی و پایه براي مطالعات آینده پژوهی، از مدتها قبل به عنوان ابزارهایی نیرومند براي کمک به روند تصمیم گیري در قبال عدم قطعیت آینده، مورد استفاده ي برنامه ریزان دولتی، مدیران شرکتها و تحلیلگران…ادامه مطلب

پيشينه و اهداف. کارگاه‌هاي آينده[1]، گونه‌اي ديگر از آينده‌پژوهي مشارکتي هستند. رابرت جانک[2] فقيد، ابداع‌کنندة كارگاه‌هاي آينده، بخش عمدة زندگي خود را به آن‌ها اختصاص داد. جانک از قربانيان حكومت هيتلر بود که پس از ترك آلمان در سال 1933، از سوييس پناهندگي سياسي گرفت. او در سوييس، احساس درماندگي و ناتواني مي‌کرد چراكه نمي‌توانست براي تغيير روند رويدادهاي زندگي، كاري انجام دهد، حتي نمي‌توانست روزنامه­نگاران را متقاعد…ادامه مطلب

تحليل لايه لايه‌اي علت‌ها (CLA) يك روش و نظريه‌ي تحقيقاتي جديد است و به‌عنوان يك نظريه به دنبال تركيب و يكپارچه‌سازي ديدگاه‌هاي تجربي، تعبيري، انتقادي و يادگيري حين عمل است. كاربرد آن به‌عنوان يك روش به معناي پيش‌بيني[1] آينده نيست بلكه به معناي خلق فضاهاي متحول‌ساز براي خلق آينده‌هاي بديل[2] است و احتمالاً در توسعه‌ي يك سياست مؤثرتر، عميق‌تر، جامع‌تر و بلندمدت‌تر مفيد است. تحليل لايه لايه‌اي علت‌ها…ادامه مطلب

کتاب‌ هاي كلان ‌روند، افزون بر پايش، نمونه ‌اي از به ‌كارگيري روش تحليل محتوا در حوزة آينده‌ پژوهي نيز به شمار مي‌ آيند. تحليل محتوا، روشي شناخته شده در علوم اجتماعي است كه به‌ ويژه در مطالعة ارتباطات گسترده[1] كاربرد دارد. تحليل محتوا شيوه اي براي بررسي نظام يافته و عينيِ جنبه ‌هاي ويژه‌ اي از پيام ­ها[2] است (هولستي[3] 1969). در تجربة نايسبيت و گروه او، پيام‌هايي که محتواي آن ‌ها تحليل مي ­شد، متن ‌هاي منتشر…ادامه مطلب

  ایمیل های فراوانی دریافت می کردم که از بنده درخواست می کردند درباره منابع آزمون دکتری آینده پژوهی مطالبی ارائه نمایم. سال گذشته دوستان همکلاسی ام (دانشجویان دوره دکتری آینده پژوهی دانشگاه تهران ورودی سال 1391) اقدام به گردآوری منابع آزمون کردند که آن را مناسب این کار دیدم. نگارش این متن توسط عزیزان هم دوره ای ام به ویژه جناب آقای سعید صمیمی و جناب آقای محمد امین قلمبر بوده است. امیدوارم مفید باشد.     درباره منابع آینده پژوهی…ادامه مطلب

  مقدمه آینده پژوهی مطالعه ي نظام مند آینده هاي ممکن، محتمل و مرجح  و دیدگا ه ها و جهان بینی ها و اسطوره هاي بنیادین هر آینده است. آینده پژوهی از نیروهاي خارجی تأثیرگذار بر آینده طالع بینی و پیش گویی  به سمت ساختار (الگوهاي تاریخی تغییر؛ ظهور و سقوط ملت ها و نظام ها) و عامل انسانی (مطالعه و خلق تصاویر مرجح آینده) حرکت کرده است. آینده پژوهی توسط گروه هاي برنامه ریزي سازمان ها وکشورها مشتاقانه پذیرفته شده است. با این حال تفاوت هاي آشکاري…ادامه مطلب

به اعتقاد پترسون، جهانی که انسان ها، در آن زندگی می کنند، در زیر سلطه روندها میانبرهاي بین روندها است که در بعضی مواقع، شگفتی ها باعث توقف روندي شده و روندهاي دیگري شروع می شود. روندها در بیشتر مواقع واضح و آشکار هستند. اقتصاد در حال رشد است یا در حال نزول، آب و هوا در تابستان گرم می شود و در پاییز زمستان سردتر، قدرت محاسبات رایانه ها در هر ماه در حال افزایش است، جمعیت جهان به طور مداوم در حال افزایش است. همچنین تغییر جهت هایی نیز در طرز…ادامه مطلب

ماگورو ماروياما[1] و آرتور ام هارکينز[2] (1978)، ريد دي راينر[3] (a & b 1987، 1991)، رابرت بي تکستور (1979، 1980، 1983 و همكاران 1984) و ديگر انسان‌شناسان آينده‌پژوه (رازاک ­و کول[4] 1995) روشي را ابداع کردند که “انسان‌شناسي پيش‌بينانه”[5] يا “آينده‌پژوهي فرهنگي”[6] ناميده شد. در اين پژوهش‌ها، تحولات فرهنگي گذشته، گرچه به عنوان مبناي آينده‌انديشي مورد توجه قرار مي‌گيرند، اما كانون توجه و تمركز پژوهش نيستند؛ کانون توجه اين…ادامه مطلب

در يونان باستان معابدي وجود داشت كه مردم با مراجعه به آن‌ها مي ‌توانستند از پيشگويي‌ هاي كاهنان معبد دربارة آينده بهره ‌مند شوند. در ميان آنها، مهمترين معبد در مکاني به نام دلفي قرار داشت که عنوان روش دلفي نيز از نام همين مکان گرفته شده است (Theodore J. Gordon). در حقیقت عنوان دلفی بر گرفته از نام معبدی معروف در شهر دلف یونان باستان است که در آن معبد، کاهنان مردم برای مردم پیشگویی می نمودند (قدیری ص 129). به عبارت دیگر يوناني‌ها و ملتهاي ديگر…ادامه مطلب